لمس کن
شانلی اورفا
صنایع دستی
اگرچه بسیاری از صنایع دستی با استفاده گسترده از تولیدات صنعتی در سالهای اخیر به تاریخ پیوسته اند، برخی از صنایع دستی سنتی هنوز در شانلی اورفا که یکی از مکانهای نادر است که می توان سبک زندگی سنتی را تا حد زیادی حفظ کرد، زنده نگه داشته می شود. دیدن، لمس و خرید بسیاری از محصولات سنتی صنایع دستی در مغازه های واقع در بازار کازاز در شمال مسافرخانه گمرک و در کارگاه های مجتمع رضوانیه در ساحل بالیکلی گول امکان پذیر است. جدا از این کارگاه ها؛ چند کارگاه هم در خطوط تجاری مختلف در بازارهای سرپوشیده، در بازار سپاهی، بازارهای حسینیه و اطراف آن هنوز وجود دارد.
یکی از مهمترین صنایع دستی در شانلی اورفا بافندگی است. پارچه های محلی، عبا، شال، کمربند و قالیچه های محلی و کلاه های مردانه روی دستگاه های بافندگی کوچک محلی که چولها می گویند بافته می شود. علاوه بر این نمدهای مخصوص شهر به اندازه فرش های منطقه ارزشمند محسوب می شوند. طلاکاری که یکی از قدیمی ترین صنایع دستی این شهر است، به ویژه دستبندهای بافتنی و الیافی ساخته شده با تکنیک کنده کاری و سیاه کاری، که از آثار هنری بسیار خوبی هستند، نمونه های مشهوری به شمار می روند. پوست فروشی، چرم فروشی، زین سازی، مسگری، بافت نقره، مسگری، گیوه دوزی (یمنی دوزی)، تسبیح سازی، شانه سازی و حکاکی سنگ سایر صنایع دستی است که همچنان در شانلی اورفا وجود دارد.
هنگام بازدید از ثروت های تاریخی منحصر به فرد شانلی اورفا، فراموش نکنید که در این بازارها حتما توقف کنید و از نزدیک این صنایع دستی را که محصولات خارق العاده هنرهای فوق العاده صنعتگران شانلی اورفا است، بررسی کنید.
حران
دشت افسانه ای حران… سرزمین های حاصلخیز و جایی که گمان می رود مکانی باشد که انسان، یعنی حضرت آدم و حوا برای اولین بار پا گذاشتند، برای اولین بار از گاوآهن استفاده کردند و گاوها برای اولین بار در شخم … مملکت معبد مقدس سین، خدای مرموز باستانی ماه و شهری که حضرت ابراهیم سالها در آن زندگی کرده است ... در اینجا حتی لمس خاک در واقع یک بازگشت به اصل خود است ...
حران ، که یافته های مربوط به 7000 سال قبل از میلاد را ارائه می دهد و تقریباً 4300 سال تاریخ مکتوب دارد، در چهار راه اصلی ترین راههای تجاری بین النهرین به آناتولی و مدیترانه به سرزمین های پارسی واقع شده است. حران، که به دلیل این موقعیت مهم، جایی که جاده ها به هم می پیوندند، نامگذاری شده است، همچنین به دلیل این ویژگی دارای انباشت فرهنگی غنی است.
یکی از سه مکتب بزرگ فلسفه در جهان "مکتب حران" است. گفته می شود که بسیاری از دانشمندان مشهور جهان در زمینه های دین، نجوم، پزشکی، ریاضیات و فلسفه در مدرسه (دانشگاه) حران که از زمان باستان شناخته شده است آموزش دیده اند.
حران از نظر تاریخ علم در دوره اسلامی از جایگاه مهمی برخوردار است. ثابت بن قرا یكی از بزرگترین ریاضیدانان و پزشكان عصر خود، بتانی (آلبتگنی یا آلباتانیوس) كه در آن زمان فاصله زمین تا ماه را به درستی محاسبه كرد، جابر بن حیان که بر خلاف فیلسوفان یونانی می گوید کوچکترین ذره ماده می تواند با انرژی زیادی تقسیم شود و می تواند شهری مانند بغداد را از بین ببرد و به این ترتیب مخترع اتم محسوب می شود، برخی از دانشمندان مسلمان مشهور جهان هستند که در مدارس حران آموزش دیده اند. آثار و ترجمه های دانشمندانی که در حران بزرگ شده اند سهم بسزایی در شکل گیری تمدن اروپا داشته است. علم جبر از حران به جهان گسترش یافت.
با این حال وقتی امروز از حران نام برده می شود اولین چیزی که به ذهن خطور می کند خانه های نمادین آن به شکل گنبد است. این خانه ها 150-200 سال پیش با آجرهای جمع آوری شده از ویرانه های حران ساخته شده اند. خانه هایی که از روغن گل سرخ، کاه، خاک پخته شده و سفیده تخم مرغ در ملات خود استفاده می کنند که به لطف ساختار معماری و مصالح خود توانایی خنک نگه داشتن در تابستان و گرم نگه داشتن در زمستان را دارند و به تدریج از پایین به بالا کوچک می شوند.
خانه های گنبدی حران در سال 1979 به عنوان منطقه باستان شناسی و شهری به ثبت رسید. پس از این تاریخ استفاده از مصالح در منطقه باستانی ممنوع شد و ساخت خانه های جدید گنبدی عملا به پایان رسید.
هنگامی که به حران می روید لباس محلی بپوشید و تاریخ شهر را لمس کنید، در یک روز گرم، خنکی داخل خانه های گنبدی را احساس کنید.
حان البرور
این کاروانسرا که 70 کیلومتر با مرکز شانلی اورفا و 28 کیلومتر با حران فاصله دارد و مربوط به دوره ایوبی ها (1219) است، نام کاروانسرا ذکر شده حالیپ علی خان است که بنا به گفته منابع تاریخی اسلامی توسط حالیپ علی بیگ ساخته شده است. دلیل اینکه امروزه این کاروانسرا حان البرور نامیده می شود احتمالاً به این دلیل است که در دوره های بعدی توسط مردم محلی به عنوان آخور استفاده می شده است. زیرا برور در زبان مردم محلی به معنای فضله بز است.
شهر باستانی شعیب
این محل سکونتگاهی در 13 کیلومتری حان البرور است که مربوط به اواخر دوره رومیان (قرن 4-5 میلادی) است. در این شهر دو طبقه، ساختمانی ساخته شده از بلوک های سنگی در طبقه فوقانی وجود دارد و غارهایی که مربوط به دوره قبل هستند در طبقه پایین قرار دارند. شایع است که حضرت شعیب در اینجا از غاری به عنوان خانه و عبادتگاه استفاده می کرده است. در حالی که حضرت موسی در این منطقه چوپان بود و حضرت موسی عصای معروف خود را از شعیب پیامبر گرفت. حضرت موسی از اینجا با صعود به کوه تور اولین وحی خود را دریافت می کند و به عنوان پیامبر منصوب می شود.
غارهای بازدا
در جاده خان البرور معادن سنگی تاریخی در دو طرف جاده وجود دارد. از کتیبه های عربی نوشته شده بر روی سنگ ها، می توان فهمید که این معدن در قرن سیزدهم به طور فعال مورد استفاده قرار می گرفته است. این غارها که با فضای جذاب خود تا امروز باقی مانده اند توجه گردشگران را به خود جلب می کنند.
حالفتی
وقتی صحبت از حالفتی می شود که از سال 2013 عنوان «Citta Slow» به معنای شهر آرام را به خود گرفته، یکی از مواردی که باید تجربه کرد تور قایقرانی در رودخانه فرات است. در حالی که در این تورهای قایقرانی می توانید خنکی رودخانه افسانه ای فرات را در نوک انگشتان خود احساس کنید اما می توانید ویرانه های روم کاله و ساواشان را در میان ژرف دره ها تماشا کنید.
چشمگیرترین ویژگی روم کاله موقعیت باشکوه آن است. روم کاله که ساختاری مثلثی دارد از هر دو طرف با پرتگاههای عمیق احاطه شده است. به پرتگاه ها اکتفا نکرده اند و دیوارهای بلند و قلعه ای روی صخره ها ساخته اند.
قصبه و مقبره حضرت ایوب (ویرانشهر) شایع است که عزیز لونانس یکی از رسولان حضرت عیسی نسخه ای از کتاب مقدس را در اینجا نوشت و نسخه های آن را در اینجا نگهداری می کرد. به همین دلایل روم کاله منطقه ای است که برای مسیحیان مقدس شمرده می شود و به طور مکرر از آن بازدید می شود.
از طرف دیگر دهکده ساواشان یک شهرک تاریخی است که زیر آب سد جای گرفته است. می توانید در کنار دریاچه روستا در خانه های قدیمی تبدیل شده به چایخانه، استراحت کنید و از آبهای سبز و آبی فرات لذت ببرید.
طی سالهای اخیر غواصی حرفه ای نیز در حالفتی در حال انجام شدن است. در طول این غواصی ها می توان با موجودات مختلف زیر آب روبرو شد. بازیگوش ترین بین آنها مارماهی خاردار است. مساجد، کلیساها و عمارت های غرق شده نیز در زیر آب منتظر شما هستند تا بتوانید آنها را کشف کنید. لمس تاریخ در این فضای جذاب تجربه بسیار جالبی خواهد بود.
کبوتران
کبوتر در شانلی اورفا منشا شور و شوق است. در دیوار خانه های تاریخی پناهگاه های کبوتر وجود دارد. اعتقاد بر این است که در شانلی اورفا در جایی که کبوتر وجود دارد، هیچ تصادف و مشکلی پیش نخواهد آمد و در خانه ای که کبوتر تغذیه می شود، فراوانی و شادی کم نخواهد بود.
کبوترانی که آسمان این شهر افسانه ای را تزئین می کنند یکی از معجزاتی هستند که شهر را به یک شهر قابل زیست تبدیل کرده است. از عشق به کبوترها در شانلی اورفا می فهمید که عشق بی قید و شرط یک شخص به موجودی غیر از همجنس خودش چیست. این ارتباط بین مردم شانلی اورفا و کبوترها قلب شما را لمس خواهد کرد.
تماشای کبوترهایی که مردم شانلی اورفا با قرار دادن گوشواره های رنگارنگ بر گردن و بر مچ پاهای ظریف آنها تزئین می کنند و پرواز می دهند، لذت بخش است. در «قهوه خانه های پرنده بازها» که علاقه مندان به کبوتر در آن جمع می شوند، یا در «جنگ کبوتر» که سالی یک بار به عنوان جشنواره برگزار می شود، می توانید این پیوند منحصر به فرد عشق را از نزدیک مشاهده کنید و کبوترها را از کف دست خود به آسمان پرواز دهید.